AKTUALNE TRENDY W TECHNOLOGIACH ...AKTUALNE TRENDY W TECHNOLOGIACH PRODUKCJI ROŚLINNYCH SUROWCÓW PASZOWYCH, Rolnictwo, ląki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
PA M IĘTNIKPUŁAWSKI ZESZYT147 2008 PIOTRGOLIŃSKI KatedraŁąkarstwa UniwersytetPrzyrodniczywPoznaniu AKTUALNETRENDYWTECHNOLOGIACHPRODUKCJIROŚLINNYCH SUROWCÓWPASZOWYCH Currenttrendsinproductiontechnologiesoffodderplantrawmaterials ABSTRAKT:Wartykuleprzeglądowymscharakteryzowanoaktualnetrendywtechnologiachpro dukcjiroślinnychsurowcówpaszowych,zarównonaużytkachzielonych,jakiwodniesieniudoinnych uprawpastewnych.Stwierdzono,żetechnologieprodukcjiroślinnychsurowcówpaszowychsąwdu żymstopniuuzależnioneodczynnikówbiologicznychiśrodowiskowych.Szczególneznaczeniemają odmianyhodowlaneposzczególnychgatunkówroślinpastewnychzespecyfi kąichwłaściwościmorfo logicznobiologicznychorazjakośćsiedliskaglebowego,wjakimprowadzonajestichuprawa.Aktual netrendywpozyskiwaniuroślinnychsurowcówpaszowychzmierzająwkierunkuzwiększeniaplonu ijegojakościzpunktuwidzeniazaspokojeniapotrzebżywieniowychprzeżuwaczyorazprzydatno ścidokonserwacji,atakżezwiększeniaefektywnościekonomicznejpasz,głównieprzezobniżenie kosztówjednostkowychprodukcjisuchejmasy,białkaienergii.Wdobieupowszechnianiasięzrów noważonychsystemówgospodarowaniawrolnictwiedoskonalenietechnologiiprodukcjipaszwco razwiększymstopniuuwzględniaaspektśrodowiskowy,zwłaszczawodniesieniudoochronywód iokrywyglebowej.Ponadto,wpozyskiwaniuroślinnychsurowcówpaszowych,głównieztrwałych użytkówzielonych,zwracasięostatniouwagęnaochronęróżnorodnościbiologicznejwekosystemach rolniczych. sþowa kluczowe Î key words: technologiaprodukcji– productiontechnology ,roślinnesurowcepaszowe– fodderplantrawmate rials ,trwałeużytkizielone– permanentgrasslands ,renowacja– renovation ,mieszankatrawiastomo tylkowata– grasslegumemixture ,roślinypastewne– fodderplants WSTĘP Rślinnesurowcepaszowesąprodukowanenatrwałychużytkachzielonychoraz nagruntachornych,zarównowploniegłównym,jakiwmiędzyplonach.Wprocesie ichpozyskiwaniaważnąrolęodgrywastosowanatechnologia,czyliproceswykona niawustalonejkolejnościoperacjiizabiegówpratoiagrotechnicznychprowadzący douzyskaniaefektówprodukcyjnych.Determinujeonawdużymstopniuilośćija kośćprodukowanychpaszobjętościowychdlaprzeżuwaczy.Ztegowzględuważne jestposzukiwanieinnowacjitechnologicznych,dziękiktórymwyprodukowanepasze mogąbyćwefektywnysposóbprzetworzonenarynkowesurowcezwierzęce. 68 KatedraŁąkarstwa–UPPoznań [2] Clemniniejszegoopracowaniajestcharakterystykaaktualnychtrendówwtechno logiachprodukcjiroślinnychsurowcówpaszowych. TRWAŁEUŻYTKIZIELONE Łkiipastwiskamogądostarczaćdużychilościwysokowartościowejpaszypod stawowejdlazwierząttrawożernych.Warunkiemwysokiejprodukcyjnościtrwałych użytkówzielonychjestracjonalnenawożenie,stosowanieprawidłowejpielęgnacji orazokresowejrenowacji.Innowacjetechnologiczneukierunkowanesąaktualnie wgłównejmierzenaodnawianieużytkówzielonychipoprawęichskładubotanicz nego.Doskonaleniemetodrenowacyjnychjestszczególnieważnewgospodarstwach mlecznych,wktórychniezbędnesąpaszeodoskonałychparametrachjakościowych. Sośródaktywnychmetodrenowacjiużytkówzielonych,zwykorzystaniemnasion trawiroślinmotylkowatych,wyróżniasiępodsiew(tzw.częściowąrenowacjędarni) orazzasiew(tzw.całkowitąrenowacjędarni).Oskutecznościpodsiewudecydujewiele czynników,zktórychnajważniejszymjesttechnikajegowykonania(2,16,32,46). Wtymzakresieaktualnymtrendemjeststosowaniespecjalnychsiewnikówwpro wadzającychnasionabezpośredniodoglebyzapomocąróżnychsekcjiwysiewa jących,np.talerzowych,nożowychlubredlicowych,wpołączeniuzodpowiednim przygotowaniemdarniorazpielęgnacjąrunipowykonaniuzabiegu.Wpowodzeniu podsiewuogromneznaczeniemadobórodpowiednichgatunkóworazodmianho dowlanych,wyróżniającychsięzdolnościąszybkiejinstalacjiwstarejdarni(20,24, 33,56).Nowościąjestniewątpliwiestosowaniedopodsiewumieszanekodmiano wych Loliumperenne (3).Podstawąichtworzeniajestspecyfi kawłaściwościbiolo gicznychichemicznychodmian,któredeterminująplonijakośćpaszy.Szczególnie cennewmieszankachjestzróżnicowanieploidalneifenologiczneodmianżycicy trwałej,któredecydujeorównomiernościpodażypaszywokresiewegetacji.Jak wskazująwynikibadańwłasnych(rys.1),podsiewpastwiskamieszankamiodmian Loliumperenne wpływakorzystnienaichudziałwrunizarównowrokupodsiewu, jakiwpierwszymrokuużytkowania.Wefekciestwierdzonotakżepoprawęskładu chemicznegoruni,zwłaszczawodniesieniudobiałka,ligninimagnezu.Wdoborze trawdopodsiewuaktualnymtrendemjestwykorzystaniegatunkówkrótkotrwałych, życicywielokwiatowej,mieszańcowejorazmieszańcówmiędzyrodzajowych Lo lium i Festuca ,mimokoniecznościczęstszegoichwsiewaniawruńtrwałychłąk (52).Korzyścizwiązanezwiększymplonowaniemijakościąrunitakichłąksąjed nakwiększeodnakładów. Mtodapodsiewuumożliwiarównieżwzbogacanieruniużytkówzielonych wroślinymotylkowate(44,45,61).Skutecznośćpodsiewuwprzypadkutejgru pyroślinzwiększająróżnezabiegiograniczającekonkurencyjnośćdarnipierwot nej.Uzyskanewynikibadańwłasnychwskazująnakorzystneefektyprzygotowania darnipastwiskpołożonychwsiedliskachglebmurszowychwpodsiewie Trifolium [3] Aktualnetrendywtechnologiachprodukcjiroślinnychsurowcówpaszowych–P.Goliński 69 1 2 3 4 5 6 odmianyiichmieszanki;cultivarsandtheirmixtures 1–Anna,2–Anna+Maja,3–Barylou,4–Barylou+Barlano+Barezane niskiekoszenie;lowcutting opryskReglone;sprayingwithReglone Rys.1.Udział Loliumperenne wrunipastwiska(%)wzależnościodpodsianychodmian lubichmieszanek(21) Shareof Loliumperenne inpasturesward(%)dependingonoverdrilledcultivarsandtheirmixtures repens (17).Okazujesię,żenajlepsząefektywnośćwprowadzaniakoniczynybiałej dorunipastwiskuzyskujesięstosującprzedpodsiewemglebogryzarkę,któranisz czypłytkokorzeniącesięchwasty,zwłaszcza Poatrivialis ,orazczęściowoodsłania glebę,costwarzalepszewarunkidlapoczątkowegowzrostuirozwojusiewekko niczyny(tab.1).Niecogorszewynikistwierdzonowprzypadkustosowaniabrony aktywnej,opryskuRegloneiniskiegoprzykoszeniaruniprzedpodsiewem. Tabela1 Wpływmetodprzygotowaniadarniprzedpodsiewemnaudział Trifoliumrepens wruni ijejplonowanie(17) Effectofmethodsofsodpreparationbeforeoverdrillingonproportionof Trifoliumrepens intheswardandDMyield Sposób przygotowaniadarni Methods ofsodpreparation Udziałwruni(%) Proportioninthesward(%) Plonroczny(ts.m.ha 1 ) Ye a rlyyield(tDMha 1 ) Alice Barbian Haifa średnio average Alice Barbian Haifa średnio average Kontrola Control 7,6 8,5 7,1 7,7 7,84 7,43 7,06 7,44 Bronaaktywna Pendulumharrow 23,4 25,6 26,2 25,1 8,45 8,15 8,34 8,31 Niskiekoszenie Lowcutting 10,4 12,3 10,0 10,9 7,95 7,48 7,17 7,53 OpryskReglone Sprayingwith Reglone 14,1 15,8 16,0 15,3 8,14 7,42 7,59 7,72 Glebogryzarka Rototiller 29,0 32,5 30,6 30,7 8,75 8,28 8,50 8,51 70 KatedraŁąkarstwa–UPPoznań [4] nymelementemtechnologicznymzwiększającymskutecznośćpodsiewuużytków zielonych,szczególniekoniczynami,jestwielowarstwoweotoczkowanienasion,m.in. wsystemieAgricote.Dziękizaopatrzeniunasionwodpowiednieszczepy Rhizobium , makroimikroelementy,fungicydyorazstymulatorywzrostusiewkiodznaczająsię większąkonkurencyjnościąwstosunkudoroślinnościzestarejdarni.Wefekcieuzy skujesięlepsząobsadęroślinnajednostcepowierzchniorazwiększyudziałkoniczyny wruniwrokupodsiewuikolejnychlatachużytkowaniawporównaniuzestosowaniem tradycyjnegomateriałusiewnego. Atualnymtrendemwcałkowitejrenowacjidarni,polegającejnazniszczeniustarej roślinnościiwysiewienowejmieszanki,jesttzw.„orkachemiczna”zwykorzystaniem herbicydównieselektywnych.Wmetodzietejkoniecznejestjednakposiadaniespecja listycznychsiewnikówdosiewówbezpośrednich,takichsamychjakwmetodziepod siewu.Wrazieichbrakuzalecasięuprawępowierzchniowąpoprzezpłytkiespulchnie nieglebyglebogryzarkąiwysiewnasionsiewnikiemtradycyjnym. nymważnymelementemskutecznejcałkowitejrenowacjidarnijestwłaściwy dobórkomponentówdomieszanek(23).Zestawgatunkówwmieszancepowinien uwzględniaćwarunkisiedliskoweorazzamierzonysposób,okresiintensywnośćużyt kowania.Mieszankizalecasiękomponowaćoddzielniedlakażdegoobiektuzwykorzy staniemspecyfi kiodmianowej.Takisposóbpostępowaniajestpraktykowanywwielu krajachzachodnioeuropejskichzwykorzystaniemoprogramowaniakomputerowego, np.GrassMix.Aktualnienanaszymrynkudostępnesąofertyhandlowefi rmnasien nych,któreproponujągotowemieszankizkrótkącharakterystykąichprzeznaczenia. Nowościąwtychkompozycjachjeststosowaniekilkuzróżnicowanychfenologicznie odmianposzczególnychgatunkówtrawimotylkowatychorazuwzględnianiespecy fik iichskładuchemicznego,copozwalaprodukowaćruńozwiększonejzawartości energii,białkalubwłókna.Wbadaniachwłasnych(21)udowodniono,żemieszanka odmian Trifoliumrepens Barbian+Alice+Haifa,zamiastodmianyBarbian,zwiększa udziałtegogatunkuwruni,cokorzystniewpływanaprodukcyjnośćpastwiskaiskład chemicznyruni,azwłaszczanazawartośćbiałka,ligninimagnezu(tab.2). Tabela2 Wpływmieszanekodmianowych Trifoliumrepens naskładchemicznyrunipastwiska(gkg 1 s.m.);(21) Effectofcultivarsmixturesof Trifoliumrepens onchemicalcompositionofpasturesward(gkg 1 DM) Odmianalubmieszanka odmian Cultivarorcultivars mixture Białko ogólne Crude protein Cukry Sugars Celuloza Cellulose Ligniny Lignins Caogólny Catotal Mgogólny Mgtotal Barbian 196,9 38,1 200,2 20,7 14,77 2,85 Barbian+Alice+Haifa 209,1 36,8 195,1 20,7 15,25 3,32 NIR;LSD(0,05) 2,356 ns 2,483 ns ns 0,210 [5] Aktualnetrendywtechnologiachprodukcjiroślinnychsurowcówpaszowych–P.Goliński 71 Zwalczaniechwastówzapomocąherbicydówselektywnychzaliczasięzarówno dozabiegówpielęgnacyjnychnałąkachipastwiskach,jakidometodrenowacji runipierwotnej.Aktualnymtrendemwaplikacjiherbicydównatrwałychużytkach zielonychjeststosowaniemieszanekherbicydowychzwykorzystaniempochodnych fenoksykwasówiStarane250EC,któremająmożliwośćzwalczaniajednocześnie kilkugatunkówchwastów.Dużąskutecznościącharakteryzująsięzarejestrowane ostatniopreparatyFernando225ECiRancho242EC,eliminująceszereguciąż liwychchwastówpojawiającychsięwruni,np.ostrożenie,pokrzywę,szczawie imniszekpospolity.Wtechnicestosowaniaherbicydównowościąjestwykorzysta niemazaczyręcznychizawieszanych,nasączonychherbicydaminieselektywnymi, np.Roundupem.Dziękimazaczomzawieszonymnaciągnikumożnaskutecznie zwalczaćchwastywyrastająceponadgłównąmasęruni,zwłaszczawdrugimodro ście,m.in.baldaszkowate. Sabilnośćskładubotaniczegoruniużytkówzielonychorazpowodzenierenowacji wdużejmierzezależyoduregulowanegoodczynugleby(18).Większośćtrawpastew nychoptimumrozwojoweznajdujeprzypHglebywzakresie5,5–6,5.Wprzypadku zbytniskiegoodczynu(pHponiżej4,5)należyzastosowaćwapnowanie.Niewątpliwą nowościąwtymzakresiejestuwzględnienieformytlenkowejwapniawnawozach.Za letątestowanychmieszaninwapnatlenkowegozwęglanowymjestszybkośćoddzia ływanianaroślinnośćłąkowąwwarunkachpowierzchniowegostosowanianawozu nadarńorazmożliwośćichgranulacji,coprzyczyniasięniewątpliwiedodokładno ściaplikacjinawozu. Otymalnywzrostirozwójroślinłąkowychjestmożliwywwarunkachpełnego pokryciaichzapotrzebowanianawszystkieskładnikipokarmoweiprzysystema tycznymichdostarczaniuwokresiewegetacji.Wprocesieodżywianiaroślinłąko wychszczególnąrolęspełniająnawozymineralne.Obecnieprzemysłnawozowy oferujerozległągamęnawozówwieloskładnikowych.Wefekciebadańwłasnych stwierdzono,żestosowanietychnawozówniezwiększałoistotnieplonuruniżyci cowejwporównaniuztradycyjnymsposobemnawożenia,jednakżeprzyniosłoono korzystnezmianywskładziechemicznymroślin,m.in.wodniesieniudomagnezu (34). nymtrendemwnawożeniuużytkówzielonychjestdokarmianie dolistne, któretraktujesięjakoformęszybkiegozasileniaroślinwskładnikipokarmowe iwzbogaceniaichskładuchemicznego.Korzystnedziałanienawozówpłynnychna plon,składbotanicznyiwartośćpokarmowąruniczynijeużytecznymiszczególnie wnawożeniupastwisk(35).Innowacjąwnawożeniuużytkówzielonych,zwłaszcza azotemipotasem,którestosujesięwdawkachdzielonychpododrosty,jesttzw. kondycjonowanienawozów.Przykłademsąnawozyazotowepokrytesubstancjami słaboprzepuszczającymiwodęlubwysyconeolejamiodpadowymizprzemysługu mowego.Wefekcieuzyskujesiępowolneuwalnianieazotuznawozów,coumoż liwiastosowaniewiększychjednorazowychdawekbezryzykaprzekroczenianorm zawartościazotanówwruni. [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Podobne
|