AKWARIUM OD STRONY TECHNICZNEJAKWARIUM OD STRONY TECHNICZNEJ, Akwarystyka, AKWARIUM
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Akwarium od strony technicznej Spis treci: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Artyku%y pochodz’ ze strony: 1 Akwarium od strony technicznej Filtracja w praktyce George J. Reclos, Frank Panis, Francesco Zezza Z j!zyka angielskiego prze#o$y#a Joanna Kielan (Artyku# ten ukaza# si! w czasopi’mie „FAMA” w lipcu 2001 r. pod tytu#em „Filtration Beyond Theory”) Zawsze by#a to bardzo dra$liwa kwestia… Je’li zapytamy o ni1 dziesi!ciu akwarystów, us#yszymy dziesi!3 ró$nych opinii. Ka$dy hobbysta uwa$a zazwyczaj, $e jego system filtracyjny jest najlepszy i dlatego poleca go innym. Aby temat by# #atwiej przyswajalny, utworzone zosta#y nawet tak zwane „ogólne zasady” lub „ogólnie przyj!te zasady” przeznaczone g#ównie dla pocz1tkuj1cych lub uznawane za ogólnie obowi1zuj1ce. Jednak$e systemy filtracyjne, jakie zobaczy3 mo$na w zbiornikach do’wiadczonych hobbystów, cz!sto znacznie odbiegaj1 od tej ’redniej, czy to z powodu szczególnych warunków panuj1cych w zbiorniku (du$e zag!szczenie ro’lin, przerybienie lub ma#a liczba osobników, przekarmienie etc.), czy te$ dlatego, $e u$ywaj1 oni specjalnego rodzaju filtrów lub dodatków, które poprawiaj1 wydajno’3 ich systemów filtracyjnych (odpieniacze, filtry glonowe, denitryfikatory, oksydatory, ozonatory etc.) Spotka3 mo$na tak$e odnosz1cych sukcesy hobbystów, którzy u$ywaj1 tylko podstawowych urz1dze6 filtracyjnych, i takich, którzy stosuj1 prawie ka$dy gad$et dost!pny na rynku, nie wykluczaj1c systemów kontrolowanych komputerowo. Niektórzy z nich posuwaj1 si! nawet do tego, $e przysposabiaj1 techniki filtracyjne stosowane w akwariach morskich, takie jak urz1dzenia przelewowe i filtry wolno stoj1ce. Wszystkie te dodatki zasilaj1 koncepcj! „efektywnej filtracji”, której celem jest usuwanie z wody wszystkich zb!dnych substancji. Teoretycznie ka$dy bardzo drogi zbiornik mo$e by3 samoobs#ugowy lub stanowi3 zamkni!ty system, który nigdy nie b!dzie potrzebowa# wymiany wody. W praktyce, w nawet najbardziej wyrafinowanych akwariach morskich zawsze jest potrzebna podmiana wody (przynajmniej niewielka). Dlatego te$ zamiast przedstawia3 te same stare kwestie („rób to”, „nie rób tego”) postanowili’my zaprezentowa3 szczegó#y dotycz1ce systemów filtracyjnych, które dzia#aj1 w naszych zbiornikach. Nie oznacza to bynajmniej, $e uwa$amy si! za akwarystów najlepszych w ’wiecie. Dalecy jeste’my od tego rodzaju opinii. Jednak dotarli’my do takiego punktu w ewolucji naszych zainteresowa6, w którym uda#o si! nam wypracowa3 „stabilne” zbiorniki z rybami regularnie sk#adaj1cymi ikr! i umieraj1cymi zazwyczaj z powodu staro’ci, prezentuj1cymi naturalne kolory i zachowania. Krótko mówi1c, wygl1da na to, $e naszym rybom $yje si! u nas szcz!’liwie. Regularne podmiany wody stanowi1 oczywi’cie podstaw! tego sukcesu, jednak je’li jest to konieczne, mo$emy opu’ci3 któr1’ z nich dzi!ki temu, $e systemy filtracyjne, którymi dysponujemy, s1 stabilne. Co za’ najwa$niejsze – parametry wody nie podlegaj1 wahaniom i m!tna woda czy zakwity glonów nale$1 do zamierzch#ej przesz#o’ci. Artyku# ten mo$e przys#u$y3 si! Czytelnikom na dwa ró$ne sposoby. Po pierwsze mog1 oni szczegó#owo zapozna3 si! z którym’ z omówionych ni$ej rozwi1za6 i za#o$y3, $e skoro sprawdzi# si! on w przypadku danego zbiornika (o podobnej wielko’ci i z prawie tak1 sam1 liczb1 ryb), b!dzie dzia#a# równie$ w przypadku akwarium Czytelnika. Drugi sposób polega na przeanalizowaniu danych, które uwzgl!dnili’my w tabeli. Przedstawione systemy filtracyjne znacznie ró$ni1 si! od siebie, ale wszystkie s1 wydajne i, co wa$niejsze, dzia#aj1 – nie ma wi!c mowy o kolejnej porcji wiedzy czysto teoretycznej. Autorzy artyku#u wychodz1 z za#o$enia, $e Czytelnik za#o$y# ju$ swój zbiornik i zna podstawy hodowli ryb. Photo:W#a’ciciel: Francesco Zezza – 750-litrowe akwarium nale$1ce do autora zdj!cia. Mieszkaj1 w nim piel!gnice od#owione przez Francesco w czasie podró$y nad jezioro Malawi. 2 Akwarium od strony technicznej W artykule opisane zosta#y zbiorniki o ró$nej wielko’ci, b!d1ce przyk#adami ró$nych punktów widzenia na uprawiane hobby. Ka$de z akwariów przedstawia inne rozwi1zanie problemu filtracji, ale wszystkie one s1 wynikiem ostro$nego planowania, uczenia si! oraz wielu prób i b#!dów. Aaden system filtracyjny nie jest udziwniony, nie wymaga te$ nadzwyczajnych nak#adów finansowych. Ka$dy z nas korzysta ze sprz!tu, który mo$na naby3 w sklepie zoologicznym. Ka$dy z nas zainstalowa# te$ swój system filtracyjny samodzielnie. Jak to si! zwyk#o mawia3: dobry akwarysta musi by3 przede wszystkim dobrym hydraulikiem. W chwili instalowania systemu filtracyjnego $aden z autorów nie by# ’wiadomy poczyna6 pozosta#ych. Ostateczna forma artyku#u by#a wi!c mi#1 niespodziank1 dla nas wszystkich. Photo: W#a’ciciel: George Reclos – Najmniejsze z najwi!kszych i jedyne (g!sto) zaro’ni!te ro’linami akwarium Georgia. Jest domem dla ryb z grupy Mbuna. Pojemno’3 500 l, Ateny, Grecja. Photo: W#a’ciciel: Frank Panis – Kolejny olbrzym o pojemno’ci 1100 litrów. Zamieszkane przez ryby z grupy nie-Mbuna, Beerse, Belgia. Photo: W#a’ciciel: George Reclos – Pojemno’3 1300 litrów. Zbiornik zamieszkany przez piel!gnice Pielegnice grupy nie-Mbuna, Ateny, Grecja 3 Akwarium od strony technicznej Photo: W#a’ciciel: Jon Reclos – Zaledwie 45 litrowy zbiornik zamieszkany przez trzy osobniki z gatunku Haplochromis nyererei, Ateny, Grecja. Kiedy planowali’my napisanie tego artyku#u, zdecydowali’my, $e powinni’my w nim uwzgl!dni3 niektóre z parametrów, które mog#yby pomóc Czytelnikowi okre’li3 jego potrzeby filtracyjne i pokaza3 mu, jaka powinna by3 prawid#owa liczba ryb w zbiorniku o okre’lonej pojemno’ci. Dane zosta#y uj!te w kwestionariuszu wype#nionym przez ka$dego z nas. Do ka$dego parametru dodany jest krótki komentarz. Nominalna objto zbiornika (w litrach). W artykule uwzgl!dnili’my zbiorniki niewielkie, to znaczy takie, których pojemno’3 zaczyna si! od 45 l, do ogromnych o obj!to’ci 1300 litrów. Rozwi1zanie takie by#o jak najbardziej celowe, poniewa$ uznali’my, $e aby zacz13 odnosi3 sukcesy w hodowli piel!gnic z jeziora Malawi, nie jest koniecznie budowanie w salonie jeziora. Oczywi’cie wi!ksze akwarium zawsze jest lepsze, mo$liwe jest jednak tak$e posiadanie pi!knego zbiornika o mniejszej pojemno’ci z piel!gnicami z Malawi – pod warunkiem, $e wiemy, co mo$na i co powinni’my w nim umie’ci3. Trzymanie dwóch terytorialnych samców w 45-litrowym zbiorniku z pewno’ci1 zako6czy si! pora$k1, cho3 jej przyczyn1 nie b!dzie niewystarczaj1ca filtracja. Suma ca%kowitych d%ugoci cia%a ryb, bez glonojadów (SL w cm) Jak #atwo zauwa$y3, tak$e i w tej dziedzinie istnieje kilka ró$nych teorii. Rozpatruj1c proporcje typu: „x cm ryby na y litrów wody”, spotykamy si! z twierdzeniem, $e zakres ten wynosi od 1 cm/1,9 l do 1 cm/4 l wody. Najistotniejsze jest jednak to, $e wszyscy zgadzamy si!, aby 2 litry wody na 1 cm d#ugo’ci cia#a ryby uzna3 za absolutne minimum dla pyszczków zamieszkuj1cych jezioro Malawi. Zasada taka jest wa$na tak$e dlatego, $e gatunki te s1 terytorialne, agresywne i, co najistotniejsze, potrzebuj1 bezpiecznych miejsc do tar#a. Musimy te$ zdawa3 sobie spraw!, $e obecno’3 w zbiorniku wielu kamieni ogranicza woln1 przestrze6, w której mog#yby p#ywa3 ryby. Ka$dy z nas trzech, rozpoczynaj1c hobby akwarystyczne, wykazywa# tendencje do przerybiania swoich zbiorników. Ka$da nowa piel!gnica wypatrzona w sklepie stanowi#a pokus! nie do odparcia. W miar! jak dojrzewali’my i nabierali’my do’wiadczenia, zdawali’my sobie spraw! z bodaj najwa$niejszej zasady: zbiornik mo$e by3 zdrowy tak d#ugo, jak d#ugo nie jest przerybiony. Wprowadzanie nowych osobników zdarza nam si! obecnie bardzo rzadko, a tabela i zawarte w niej dane mog1 sta3 si! praktycznymi wskazówkami o ograniczeniach obsady w zbiorniku z piel!gnicami afryka6skimi. Niektórzy hobby’ci upiera3 si! mog1, i$ aby zmniejszy3 agresj! w’ród gatunków z grupy Mbuna, powinni „zag!’ci3 populacj!” ryb hodowanych w akwarium. Zwyk#o by#o si! uwa$a3, $e je’li w zbiorniku znajduje si! zbyt wiele Mbuna, $adna ryba nie b!dzie mia#a do’3 miejsca na terytorium, a to oznacza, $e zwierz!ta te b!d1 mniej agresywne. Druga strona medalu pokazuje jednak, $e w zbiornikach z ma#1 populacj1 ka$da ryba mo$e obra3 swoje w#asne terytorium, tak$e i w takich akwariach agresja jest wi!c ograniczona. I cho3 obydwa rozwi1zania funkcjonuj1 z korzy’ci1 dla hobbysty, pami!ta3 trzeba, $e przerybiony zbiornik znajduje si! na kraw!dzi przepa’ci. Je’li jeden z filtrów przestanie dzia#a3 lub co’ pójdzie nie tak, ca#y system szybko traci równowag!. Ka$dy akwarysta posiadaj1cy zbiornik o zbyt du$ym zag!szczeniu ryb, pami!ta3 powinien, aby parametry przedstawione w poni$szym artykule utrzymywane by#y na jak najkorzystniejszym poziomie. 4 Akwarium od strony technicznej Suma ca%kowitych d%ugoci cia%a ryb z uwzgldnieniem glonojadów Cho3 w czasie planowania obsady do naszych zbiorników pomijamy zazwyczaj d#ugo’3 cia#a glonojadów, jak mo$na wywnioskowa3 z poni$szej tabeli, d#ugo’3 ich cia# mo$e by3 czasami równa 1/3 sumie d#ugo’ci cia#a wszystkich ryb. Ich obecno’3 nie wp#ywa co prawda na przestrze6 $yciow1 piel!gnic z Malawi (przez wi!kszo’3 dnia glonojady pozostaj1 w ukryciu), ma natomiast wp#yw na ilo’3 produktów przemiany materii. Glonojady tak$e przecie$ jedz1 i wydalaj1 wprost do wody. Tak wi!c cho3 zasada pomijania tych ryb podczas planowania obsady akwarium mo$e by3 poprawna, nieuwzgl!dnienie ich przy rozpatrywaniu problemu filtracji jest b#!dem. Mówi1c krótko: planuj1c system filtracyjny nie wolno bagatelizowa3 tak$e obecno’ci tych mieszka6ców. Je’li weImiemy pod uwag! glonojady, stosunek „y litrów na x cm d#ugo’ci cia#a ryby” waha si! od 1,33 do niemal 3. Liczba ryb z uwzgldnieniem glonojadów Mimo $e zazwyczaj nie mówimy o nich (hodowcy piel!gnic afryka6skich dumni s1 przede wszystkim ze swoich pyszczków), ryby sumokszta#tne s1 obecne w naszych zbiornikach. W akwariach przedstawionych w niniejszym artykule wyst!puje cz!sto nie tylko jeden (w ma#ych), ale i do siedmiu (w wi!kszych) takich ryb. Du$a jest tak$e ró$norodno’3 gatunków. ZnaleI3 mo$na tu niemal wszystko: cierniooczki, bocje, synodontisy i przedstawicieli rodzaju Plecostomus. Wszystkie wymienione ryby zamieszkuj1 omawiane zbiorniki ju$ od wielu lat, co dowodzi, $e nawet spokojna i raczej delikatna ryba, jak1 jest cierniooczek, mo$e mie3 si! bardzo dobrze w’ród piel!gnic z grupy Mbuna – je’li tylko zbiornik zosta# prawid#owo za#o$ony. Niektóre z wymienionych ryb osi1gaj1 bardzo du$e rozmiary (Francesco hoduje dwa 40- centymetrowe glonojady w g#ównym zbiorniku). Roliny W zbiornikach uwzgl!dnionych w tym artykule wyst!puj1 ró$norakie zestawienia ro’lin. Wystrój akwarium bywa ró$ny – od typowo skalistych ’rodowisk do g!sto obsadzonych ro’linami z zastosowanym nawo$eniem dwutlenkiem w!gla. Ro’liny stanowi1 dodatkowy system filtracyjny (w rzeczywisto’ci o wiele bardziej efektywny od filtrów), poniewa$ usuwaj1 z wody tak$e azotany (ostateczny produkt przemian azotowych), których nie jest w stanie usun13 $aden inny filtr. Co prawda istniej1 tak$e systemy usuwaj1ce azotany (kultury denitryfikacyjnych bakterii beztlenowych lub filtry oparte na dzia#aniu glonów), ale s1 one przeznaczone dla zaawansowanych akwarystów. Uwag! zwraca fakt, $e wszystkie nasze zbiorniki maj1 ze sob1 co’ wspólnego: du$o ska#, kryjówek i piasku, zbyt wiele piasku. Czy$by istnia# konkretny powód, dla którego wszyscy trzej stosujemy takie zestawienie? Czstotliwo podmian wody. Wszyscy zgadzamy si! chyba co do tego, $e podmiany wody powinno si! przeprowadza3 raz, dwa razy w tygodniu. Bez wahania gotowi jeste’my po’wi!ci3 czas na te zabiegi, poniewa$, co zosta#o udowodnione, podmiana stanowi najlepszy sposób na zapewnienie dobrego samopoczucia piel!gnicom z jeziora Malawi. W zbiornikach o ma#ym zag!szczeniu ryb, które s1 karmione oszcz!dnie, mo$na podmian! w jednym tygodniu. Nie mo$emy sobie jednak pozwoli3 na d#u$sz1 przerw!, a konieczno’3 podmiany przynajmniej 20% obj!to’ci akwarium w ci1gu miesi1ca jest spraw1 bezdyskusyjn1. Ilo podmienianej wody. Jednorazowo wymieniano od 15% do 75% ogólnej obj!to’ci wody. Francesco przeprowadza mniejsze podmiany ka$dego tygodnia (10-25%), podczas gdy podmiany u George’a i Franka stanowi1 a$ do 30% ogólnej obj!to’ci zbiornika. Piel!gnice afryka6skie to ryby, które wytwarzaj1 sporo produktów przemiany materii, dlatego cz!ste oraz du$e podmiany wody s1 po prostu konieczno’ci1. W zbiornikach, w których wychowywany jest narybek, mo$na podmieni3 wod! nawet 3 razy w tygodniu, a wymieniana obj!to’3 za ka$dym razem mo$e osi1ga3 80%. Jest to bodaj$e jedyny sposób na to, aby zapewni3 narybkowi zdrowie i maksymalny przyrost wielko’ci. Oczywiste jest jednak, $e je’li uda#o nam si! dochowa3 w#asnego narybku, co’ musieli’my ju$ zrobi3 dobrze. Liczba i typy filtrów. Nie ma tu $adnych regu#. Ka$dy z nas znalaz# swoje w#asne rozwi1zanie. I tak, w zbiorniku o pojemno’ci 500 l dzia#a3 mo$e nawet 6 ró$nych filtrów, podczas gdy akwaria znacznie wi!ksze s1 zasilane tylko przez jedn1 lub dwie pompy. U$ywane filtry tak$e s1 bardzo ró$norodne – od prostych filtrów g1bkowych do wymy’lnych modeli o oddzielnych komorach z uwzgl!dnieniem oxydatora czy te$ filtrów fluidyzacyjnych. 5 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Podobne
|