ANDRAGOGIKAANDRAGOGIKA, UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI rok 2011 - 2012, SEMESTR ZIMOWY, ANDRAGOGIKA (dr Gierszewski)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ANDRAGOGIKA 1. ISTOTA, PRZEDMIOT, TEREN BADAŃ ANDRAGOGIKI Andragogika jest nauką zarówno praktyczną jak i teoretyczną. Zajmuje się ona uczeniem ludzi dorosłych. Charakterystycznym dla niej jest to, że jest bardzo nieprecyzyjna pod względem określeń (tzn. bardzo nieprecyzyjnie używa się niektórych określeń) 2. WAŻNE DATY 1833 Aleksander Kapp, Niemcy (po raz pierwszy zostało użyte słowo andragogika) 1935 Andrzej Niesiołowski, Helena Radlińska, Polska (andragogika = pedagogika społeczna <synonimy>) Helena Radlińska w 1947r. napisała teorię kształcenia dorosłych, tym samym odtworzyła podwoje andragogiki, poszerzyła przedmiot badań i uzasadniła racje jej istnienia Ryszard Wroczyński jest to autor szeregu prac z zakresu oświaty dorosłych i jego twórczości również się pojawia określenie andragogiki Aleksander Kamiński należy on do teoretyków którzy zajmowali się tym pojęciem, pojawiają się w jego pracach badania empiryczne. W pracach pytał się gdzie uczą się dorośli ale i jak często to robią Rozwój andragogiki związany jest z tym że potrzebna jest elastyczność. Andragogika zajmuje się doradztwem. Rola andragogiki polega na tym żeby optymalizować potrzeby oświaty 3. DEFINICJA ANDRAGOGIKI Greckie „aner” Dopełnienie „Andros” mężczyzna Ago – prowadzenie Andragogika jest to nauka o kształceniu i samokształceniu, wychowaniu i samowychowaniu [związana z systemem klasowo – szkolnym], doskonaleniu i samodoskonaleniu [praca zawodowa] osób dorosłych 4. ASPEKTY ANDRAGOGIKI 1) Człowiek dorosły sam podejmuje decyzje o podjęciu nauki natomiast dzieci/młodzież jest do tego zobligowana przez system szkolny 2) W pedagogice brak autonomii, dzieci muszą być wdrażane do nauki przez nauczyciela a wiedza jest im narzucana natomiast w andragogice nic nie jest narzucane a podejmowanie nauki jest świadome i dobrowolne 5. DEFINICJA ANTYPEDAGOGIKI Jest to decydowanie o sobie dziecku, rola nauczyciela sprowadza się do bycia „przewodnikiem”. Antypedagogika upomina się o takie wartości jak wolność, równość, przyjaźń, samostanowienie, odpowiedzialność każdego za siebie 6. INNE NAZWY ANDRAGOGIKI a) Pedagogika dorosłych b) Teoria oświaty dorosłych c) Teoria oświaty i kultury dorosłych d) Teoria kształcenia i wychowywania dorosłych 1 7. PRZEDMIOT BADAŃ ANDRAGOGIKI WG MAKSYMILIANA SIEMIEŃSKIEGO a) Rozważania na temat metodologii badań w dziedzinie oświaty dorosłych b) Problematyka celów kształcenia, zakresu jakości oświaty, przedmiotu pracy oświatowej, problematyka form, zasad, metod, środków edukacji, historii oświaty dorosłych, zagadnień osobowości pracownika oświatowego 8. PRZEDMIOT BADAŃ ANDRAGOGIKI WG TADEUSZA ALEKSANDRA Metodologia badań andragogicznych Teoria systemu edukacji, celów i zadań, realizatorów i organizatorów tej edukacji oraz wychowawców Organizacji tego kształcenia Funkcji kształcenia dorosłych Ustanowienie ustawodawstwa oświatowego, systemu instytucji służących tej działalności 9. EDUKACJA DOROSŁYCH TOKIO Jest działalnością dla rozwijania duchowych wartości człowiek, dla umocnienia idei pokoju i zrozumienia międzynarodowego, dla rozwinięcia współpracy i wyeliminowania wszelkich form dominacji między narodami. 10. EDUKACJA DOROSŁYCH Oświata dorosłych służy ochronie i ulepszeniu naturalnego środowiska człowieka poprzez to sprzyja jego kulturalnemu rozwojowi. Zadaniem oświaty dorosłych jest ukierunkowanie i wdrażanie do samokształcenia, rozwijania postaw i wzbogacania poziomu moralnego. 11. ŚWIATOWE KONFERENCJE OŚWIATY DOROSŁYCH 1947r. Elsinore (Dania) – 79 delegatów 1960r. Montreal 1972r. Tokio 1985r. Paryż – 800 delegatów ze 120 państw 1997 Hamburg 12. ROZWÓJ OŚWIATY W POLSCE (przekrój) W XVIII wieku zaczęto się bardziej interesować andragogiką. Można zaobserwować zorganizowane formy oświaty dorosłych np. publiczne wykłady – były one skierowane do wszystkich chętnych (były one organizowane przez Uniwersytety) Dopiero w XIX wieku zaczęła się rozwijać oświata dorosłych pojawiły się wówczas inspiracje, które były związane z różnymi ruchami powstałymi w oświeceniu OŚWIATA słowotwórstwo z oświecenia Po II w. ś widać formy, które pojawiają się w różnych miejscach i są organizowane przez różne osoby EDUKACJA DOROSŁYCH w Polsce przypada na wiek XIX jest ona związana z tym żeby kompensować braki szkolnictwa polskiego (ponieważ XIX wiek to czas zaborów). Zwłaszcza w zaborze pruskim i rosyjskim – miała to być również taka forma która miała mieć na celu zaspokojenie potrzeb oświatowych Edukacja dorosłych była organizowana przez stowarzyszenia (oświatowe, społeczne, kulturalne) bądź też towarzystwa Najstarszą formą związaną z Edukacją dorosłych były wykłady (które powstały w XVIII wieku) 2 W Krakowie w 1850-1851 były organizowane przez Senat Uniwersytecki wykłady. Były one skierowane do szerokiej publiczności. Cykl wykładów -10h – dotyczyły geografii. Odbywały się one na UJ i cieszyły się ogromną popularnością Przed I w. ś UJ również zorganizował tego typu wykłady w 20 miastach w Galicji zachodniej. Prowadzili te wykłady przede wszystkim wykładowcy ale też ludzie z elity np. prawnicy, lekarze, inżynierowie, duchowni itp. Najczęściej w tych wykładach brali udział zwykli chłopi. Były one darmowe. Chłopi w tym czasie byli analfabetami. Była to dla nich jedyna szansa na uzyskanie wiedzy. Była to również forma przekazywania wiedzy historycznej i geograficznej OKRES POZYTYWIZMU – 1897r. (w królestwie Polskim było wówczas 69% analfabetów) powstał wówczas <1886r.> w Warszawie TUL <Tajny Uniwersytet Latający> zajęcia odbywały się w mieszkaniach prywatnych <działał w dużej mierze na zasadzie kół> był przeznaczony przede wszystkim dla kobiet. Studia trwały od 5 do 6 lat. Podczas tygodnia słuchaczki uczestniczyły w wykładach. Ten uniwersytet ukończyła również Maria Curie – Skłodowska ) W 1919r. został on przekształcony w WOLNĄ WSZECHNICE POLSKI (można powiedzieć że była to pierwsza prywatna szkoła wyższa w okresie między wojennym W 1945r. z oddziału Wolnej Wszechnicy Polski w Łodzi powstał Uniwersytet Łódzki 13. ROZWÓJ OŚWIATY W POLSCE – ZABÓR PRUSKI 1880r. powstaje Towarzystwo Czytelni Ludowych (działało ono do 1939r.) objęło swoją działalnością rozproszonych Polaków. Zakładało ono czytelnie na wsiach i w małych miastach. Zadaniem towarzystwa było upowszechnienie czytelnictwa polskich książek. W tychże czytelniach odbywały się również wykłady i odczyty 1897r. powstaje Towarzystwo Oświaty Ludowej we Lwowie (kierowało ono swoje zadania do robotników i chłopów) 1898r. powstaje Towarzystwo Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza we Lwowie. Było to legalne stowarzyszenie, które zajmowało się wykładami, odczytami, wydawało ono również czasopismo dla dorosłych „Wiedza dla wszystkich”. Dzięki niemu pojawił się pierwszy podręcznik do edukacji „Praca oświatowa, jej zadania, metody i realizacja” Po 1945r. zaczynają powstawać różnego rodzaju instytucje które zajmują się oświatą dorosłych. Powstaje „Uniwersytet dla wszystkich” który organizuje wykłady. Przyczynił się on do tego że zaczęło rozwijać się w Polsce samokształcenie. Przyczyniło się ono również do upowszechniania książki oraz czytelnictwa. Były powoływane również biura zwane „biurami dla samouków”. Ma on duże zasługi dla rozwoju amatorskiego ruchu dramatycznego 14. ROZWÓJ OŚWIATY W POLSCE – ZABÓR ROSYJSKI W 1905r. powstaje POLSKA MACIERZ SZKOLNA której celem było krzewienie i popieranie oświaty w duchu chrześcijańskim i narodowym. Powołała ona do życia różne instytucje oświatowe. Zakładali oni „ochronki” dla sierot i półsierot (ubogich dzieci) które są pozbawione opieki matek. Założyła ona również szkołę powszechną i seminaria nauczycielski, a także szkoły średnie, wyższe, czytelnie, biblioteki oraz uniwersytety Ludowe. Ponadto organizowali oni sami wykłady i odczyty, których celem było nakłanianie ludzi do walki z analfabetyzmem 15. ROZWÓJ OŚWIATY W POLSCE – OKRES MIĘDZYWOJENNY Edukacja rozwijała się legalnie. Celem była edukacja dorosłych czyli podniesienie poziomu moralnego i intelektualnego społeczeństwa oraz współpraca pomiędzy grupami społecznymi i narodowymi. Najliczniejszą grupą organizatorów były stowarzyszenia naukowe, zawodowe, kulturalne, młodzieżowe, oświatowe 3 Szczególną formą edukacji stały się Uniwersytety Powszechne oraz Uniwersytety Ludowe UNIWERSYTETY POWSZECHNE forma internatowa (2-3 tygodnie) zdobywali w ten sposób wiedze. Brak koedukacji. Uniwersytety powszechne odegrały bardzo dużą role w edukacji dorosłych 1926r. powstaje Uniwersytet Radiowy (włączenie do edukacji radia, filmu – kina) Cechą charakterystyczną było to iż edukacja wyszła poza duże miasta, objęła swym zasięgiem znacznie więcej robotników i chłopów. 16. ROZWÓJ EDUKACJI W POLSCE – LATA OKUPACJI HITLEROWSKIEJ Było to totalne załamanie edukacji. Odbywały się wówczas TAJNE KOMPLETY (forma edukacji. Wówczas był brak szans na edukację dorosłych Po II w. ś znowu trzeba było odbudować edukację dla dorosłych (znowu było dużo analfabetów) 1949r. sejm nałożył na analfabetów (od 14 do 52roku) obowiązek pobierania nauki początkowej W tamtym czasie ok. 20milionów ludzi było analfabetami Wykształcenie podstawowe – 20% społeczeństwa Wykształcenie średnie – 3% społeczeństwa Wykształcenie wyższe – 0,8% społeczeństwa Po II w. ś – początek rządów komunistycznych oznaczało zatrzymanie rozwoju oświaty dorosłych w Polsce. Wiele instytucji zostało zamkniętych a system został upaństwowiony. Wszelkie formy działania były wzorowane na wzorze radzieckim. Ich misją było powołanie do życia szkół dla pracujących w zakresie nauczania podstawowego. Celem było: 1) Tworzenie socjalistycznej inteligencji 2) Dopływ brakujących kadr do różnych dziedzin gospodarczych 3) Zapewnienie wszechstronnego rozwoju człowieka żyjącego w kraju socjalistycznym 4) Podnoszenie kwalifikacji i zdobycie zawodu 17. ROZWÓJ EDUKACJI W POLSCE – LATA NAJNOWSZE a) Lata 60. oświat jest głównym czynnikiem rozwoju ekonomicznego. Wykształcenie to główny czynnik który determinuje karierę. Cel : praktyczne nastawienie na karierę zawodową Pojawiają się wówczas kursy praktyczne ukierunkowane ma zdobycie jakiejś umiejętności b) Lata 70. próba zintensyfikowania działalności edukacyjnej. Powstaje CKU (centrum kształcenia ustawicznego) i CKP (centrum kształcenia praktycznego). Miały one za zadanie rozwój dydaktyki, wspomagane były przez radio i TV (edusek). W tym czasie zmalała liczba szkół dla pracujących – prawie do 40% ogółu c) Lata 80. ludzie tracą wiarę w edukacje. Przełom nastąpił w 1989r. zmieniają się wówczas cele edukacji a nowe mówią o odbudowaniu wartości chrześcijańskich i patriotycznych. W tym czasie pojawia się hasło „białe plamy w historii” ich celem było przekazywanie prawdy o naszej przeszłości i rozwijanie cech indywidualnych. Rozwój wolnego rynku prowadzi do powstania prywatnych instytucji powoływanych przez różnych ludzi (fundacje, stowarzyszenia, organizacje społeczne, spółki cywilne, osoby 4 fizyczne). Organizowane są szkolenia, kursy, studia, wykłady itp. Powstają ZDZ – zakłady doskonalenia zawodowego d) Rok 2001 segregacja pod względem liczebnym i jakościowym. Prowadzona jest głównie edukacja szkolna pod względem ogólnym i zawodowym. Najczęstsza forma to kursy 18. DZIEJE OŚWIATY DOROSŁYCH W POLSCE Skromne początki pracy oświatowej wśród ludu polskiego – pod koniec XVIII wieku; szerzenie się fizjokratyzmu (wolna od pańszczyzny praca na roli – źródłem bogactwa narodowego) FIZJOKRACI – inicjatywa rozwoju ludu / oświaty chłopów; polepszenie warunków ekonomicznych Andragogika jest nauką akademicką dopracowała się ona wielu teorii i koncepcji wychowania i kształcenia dorosłych np. teoria kształcenia ustawicznego, koncepcje wychowania ludzi dorosłych Andragogika wskazuje swoimi treściami na taką odrębność i pokazuje specyfikę osoby dorosłej Cechą charakterystyczną jest to że andragogika spostrzega człowieka dorosłego jako ucznia Jej role upatrują się w próbie zrozumienia dorosłych oraz przygląda się skutkom nauczania dorosłych W ramach andragogiki powstały różne subdyscypliny /podział Lucjana Turosa/: 1) Historia oświaty dorosłych i myśli andragogicznej jest to dziedzina kształcenia która stara się wyjaśnić pewne fakty. Przygląda się ideałom wychowania z przeszłości i odnosi się do teraźniejszości. Ukazuje nam szerokie tło związane z życiem ekonomicznym, społecznym, kulturowym. Biorąc pod uwagę zawsze to jak rozwijała się oświata, instytucje, programy. 2) Dydaktyka ogólna – jest to teoria która zajmuje się wychowaniem, kształceniem oraz samokształceniem. W jej obrębie prowadzone są badania, szkolenia podstawowe i zawodowe. W jej zainteresowaniu znajdują się także metody. Dobór treści i metod jest bardzo istotny. 3) Teoria wychowania dorosłych – zajmuje się uogólnieniem i systematyzowaniem wyników badań. Na ich postawach tworzone są pewne twierdzenia. Pojawia się tutaj współpraca z innymi dziedzinami ponieważ andragogika korzysta z innych treści, nie jest ona samodzielna. Bierze ona pod uwagę przedmiot badań, cele wychowania, uwarunkowania, przebieg, dynamikę oraz wyniki 4) Andragogiki szczegółowe – (przeciwieństwo tego czym zajmuje się pedagogika ogólna – uniwersalne prawidłowości, które są związane z procesem wychowania i kształcenia dorosłych) 19. PODSTAWOWE FUNKCJE ANDRAGOGIKI a) Diagnostyczna – dostarcza diagnoz które dotyczą potrzeb i możliwości wychowania dorosłych) b) Organizacyjna – określa pewne warunki w jakich mają być organizowane i realizowane te działy wychowania aby skutki były jak najbardziej efektywne c) Wyjaśniająca – wyjaśnia procesy rozwoju i kształcenia dorosłych w aspekcie osobowościowym oraz mechanizmów ról społecznych <dlaczego ludzie dorośli zachowują się tak a nie inaczej> 20. ANDRAGOGIKA WSPÓŁPRACUJE Z : 5 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Podobne
|