ARYSTOTELES (384-322 pARYSTOTELES (384-322 p, Filozofia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ARYSTOTELES (384-322 p.n.e.) 1. Zarys życia i działalności: wykształcenie lekarskie, Akademia Platona, nauczyciel Aleksandra Wielkiego, założenie Liceum w Atenach. 2. Arystoteles a Platon: zachowuje naukę o ponadzmysłowej rzeczywistości lecz ją znacznie modyfikuje, dowartościowując sferę natury i sferę badań empirycznych. System Arystotelesa jest wynikiem zderzenia podejścia empirycznego (lekarz, biolog) i nauki o ideach Platona. Synteza tych odmiennych spojrzeń na świat. 3. Podział nauk: logika, nauki teoretyczne, nauki praktyczne. N. teoretyczne: fizyka, matematyka, metafizyka. N. praktyczne: etyka, polityka, poetyka. Główne dzieła: Kategorie, Analityki, O duszy, Metafizyka, Etyka Nikomachejska, Etyka Wielka, Polityka, Poetyka. 4. Filozofia poznania: empiryzm umiarkowany; rozum sam nie może bezpośrednio dojść do prawdy (jak myślał Platon), lecz musi zacząć od doświadczenia, które jest właściwym źródłem wiedzy. Lecz umysł ma pewną siatkę pojęć, która nie pochodzi z doświadczenia i w którą porządkuje dane doświadczenia. Są to kategorie. Umysł ma też poza empiryczne podstawowe zasady myślenia (zasady logiczne) : np. zasadę sprzeczności, zasadę wyłączonego środka. 5. Nauka o rzeczywistości – metafizyka. Arystoteles milcząco zakłada, że struktura świata jest zgodna ze strukturą kategorii w umyśle. Krytyka systemu Platona: idee jako byty oderwane od rzeczywistości (poza światem zmysłowym) nie istnieją! Lecz idee, jako formy , istnieją w świecie, jako idealne czynniki kształtujące materialne tworzywo. Takie niepodzielne związki materii (tworzywa) i formy Arystoteles nazywa substancjami . 6. Nauka o substancjach. Rzeczywistość składa się z substancji powiązanych ze sobą oddziaływaniami przyczynowymi. Substancje to niejako metafizyczne cegiełki rzeczywistości, choć mogą być bardzo złożone. Przykłady substancji: skały, minerały, ciała niebieskie, rośliny, zwierzęta, człowiek. 7. Nauka o substancjach c.d.: W substancjach wyróżnia się materię i formę . Formy mają wyraźne cechy Platońskich idei, lecz tu występują w związkach z materią. Przykłady powstania substancji przez formowanie materii: rzeźba, odlew, budynek. Powstawanie i zmiany substancji: 4 rodzaje przyczyn : materialna (z czego?), formalna (według czego?), sprawcza (kto, co sprawił?) i celowa (po co?). Co znaczą te pojęcia; przykład budynku i istoty żywej. W teorii przyrody przewaga czynników idealnych (form) nad tworzywem. Rozwój substancji (od nasiona do drzewa, od zarodka do człowieka) jest opisany w pojęciach możności i aktu . Rozwój to przechodzenie od możności do aktu. [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Podobne
|