ALKOHOLIZM I JEGO SPOŁECZNE ...ALKOHOLIZM I JEGO SPOŁECZNE SKUTKI(2), ALKOHOLIZM
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ALKOHOLIZM I JEGO SPO£ECZNE SKUTKI Wstêp. Napoje zawieraj¹ce alkohol towarzysz¹ nam prawie od pocz¹tku naszego istnienia. Ju¿ cz³owiek ery neolitycznej u¿ywa³ napojów alkoholowych przy okazji obrzêdów rytualnych, a w najstarszych zapisach historycznych mo¿na znaleŸæ wiele informacji o warzeniu i piciu piwa 5000 lat temu w Mezopotamii. Alkohol towarzyszy w naszym codziennym ¿yciu podczas ro¿nych obrzêdów i okazji np. narodziny dziecka, noworoczne toasty, urodzinowe przyjêcia i in. Ale s¹ równie¿ domowe noce pe³ne grozy i p³aczu dzieci, rozpacz bitych ¿on, œmiertelne wypadki samochodowe, samobójstwa. Jest wiêc oczywiste, ¿e alkohol pe³ni wa¿n¹ rolê w naszym ¿yciu, lecz doros³y cz³owiek powinien nauczyæ siê rozwa¿nie korzystaæ z tego rodzaju p³ynów, oraz uœwiadomiæ sobie jak powa¿ne zagro¿enie stanowi ta substancja u¿ywana nadmiernie, oraz szkody jakie wywo³uje poprzez d³ugi okres u¿ywania. Cz³owiek, który pije , nie mo¿e mieæ ¿adnej pewnoœci , ¿e alkohol spo¿ywany przez niego nawet w niewielkich iloœciach oraz w sposób wyraŸnie odbiegaj¹cy od tego, co nazywamy nadu¿ywaniem, piciem ryzykownym czy szkodliwym, nie dojdzie do uzale¿nienia, poniewa¿ zale¿y to od indywidualnych predyspozycji ka¿dego organizmu. Jednak ka¿dy cz³owiek, który zaczyna piæ nie zdaje sobie sprawy, ¿e skutki takiego postêpowania oka¿¹ siê tragiczne: najpierw utraci pracê, póŸniej rodzinê i przyjació³ a nastêpnie zdrowie fizyczne i psychiczne. Oprócz szkód indywidualnych powoduje równie¿ szkody innych: staje siê udrêk¹ dla wspó³ma³¿onka oraz z³ym wzorcem wychowawczym dla swoich dzieci. Wp³yw alkoholu na organizm cz³owieka Powik³ania somatyczne Uk³ad nerwowy. Uk³ad nerwowy jest szczególnie podatny na dzia³anie alkoholu etylowego. W nim w³aœnie najwczeœniej i najwyraŸniej ujawniaj¹ siê zmiany.W obwodowym uk³adzie nerwowym na plan pierwszy wysuwa siê zapalenie wielonerwowe czyli polineuropatia / zaburzenia czucia, nerwobóle, nogi,, jak z waty”/, prowadz¹ca do wyst¹pienia niedow³adów a nawet pora¿eñ. Zmianom w obwodowym uk³adzie nerwowym towarzysz¹ prawie zawsze zmiany miêœniowe /os³abienie si³y i zanik miêœni, os³abienie skurczu miêœni g³adkich m.in. macicy i jelit/. Opracowania naukowe podaj¹, ¿e 50-90 % zmian w oœrodkowym uk³adzie nerwowym dotycz¹ zmian zanikowych mó¿d¿ku i mózgu- zaniki korowe g³ównie w okolicach skroniowych i czo³owych , oraz zwi¹zane z tym wystêpowanie drgawkowych napadów abstynencyjnych (tzw. padaczka alkoholowa). Wynikiem toksycznego dzia³ania alkoholu przy jednoczesnym niedoborze witamin g³ównie vit. B1 jest encefalopatia Wernickiego, przejawiaj¹ca siê pora¿eniem miêsni oko³oruchowych, niezbornoœci¹, zaburzeniami œwiadomoœci, rzadko ruchami mimowolnymi a tak¿e spastycznym niedow³adem koñczyn. Na pod³o¿u encefalopatii mo¿e rozwin¹æ siê psychoza Korsakowa, gdzie na pierwszy plan wysuwaj¹ siê zaburzenia pamiêci œwie¿ej/ zapamiêtywanie i przypominanie/ oraz towarzysz¹ce im konfabulacje/ zmyœlone wydarzenia wype³niaj¹ce luki pamiêciowe/. 1 Uk³ad pokarmowy Najczêœciej spotykane zmiany to przewlekle stany zapalne b³on œluzowych jamy ustnej, prze³yku, ¿o³¹dka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki jelit oraz upoœledzenia wch³aniania. Nierzadko w stanach zapalnych spotykane s¹ wybroczyny i nad¿erki oraz krwawienia spowodowane pêkniêciami b³ony œluzowej. Nadmierne spo¿ywanie alkoholu powoduje ostre oraz przewlek³e zapalenia trzustki i zwi¹zane z tym uszkodzenia tkanki gruczo³owej wytwarzaj¹cej enzymy trawienne. W stanach bardziej zaawansowanych, powik³aniem zapalenia trzustki staje siê cukrzyca /zniszczeniu ulegaj¹ komórki wytwarzaj¹ce insulinê-hormon niezbêdny do prawid³owego przebiegu przemiany cukrów/. W¹troba, w której metabolizowana jest wiêkszoœæ alkoholu, reaguje na jego nadmiern¹ poda¿ kolejno: st³uszczeniem, zapaleniem, zw³óknieniem a w koñcu marskoœci¹. Uk³ad kr¹¿enia Liczne badania wskazuj¹ na to, ¿e czêste spo¿ywanie alkoholu ma œcis³y zwi¹zek z wiêksz¹ sk³onnoœci¹ do nadciœnienia. U osób d³ugotrwale pij¹cych rozwija siê kardiomiopatia alkoholowa /zmiany zwyrodnieniowe w³ókien miêœnia sercowego, st³uszczenie i powiêkszenie serca/, prowadz¹ca do zaburzeñ w pracy serca oraz do niewydolnoœci kr¹¿enia. Uk³ad oddechowy Spotykane czêsto u osób nadmiernie pij¹cych przewlekle zapalenia b³ony œluzowej tchawicy i oskrzeli prowadz¹ do zniszczenia tzw. rzêsek i gruczo³ów œluzowych. Konsekwencj¹ tego jest zwiêkszona podatnoœæ na choroby uk³adu oddechowego. Dodatkowym czynnikiem, który nasila te stany jest dym papierosowy. Uk³ad moczowy Znane s¹ przypadki ostrej niewydolnoœci nerek spowodowane ich toksycznym uszkodzeniem przez alkohol. Nadu¿ywaniu alkoholu mo¿e towarzyszyæ wzrost poziomu kwasu moczowego we krwi, a tak¿e odk³adanie siê z³ogów magnezu w drogach moczowych. Uk³ad hormonalny Intensywne spo¿ywanie alkoholu powoduje nieprawid³owe wydzielanie hormonów- testosteronu i luteotropiny a tak¿e zmniejszenie ruchliwoœci plemników oraz uszkodzenie ich struktury. U mê¿czyzn dochodzi czasem do hypogonadyzmu i feminizacji /m.in. powiêkszenie gruczo³ów piersiowych, zmiana typu ow³osienia, os³abienie lub zanik zarostu na twarzy/ , a u kobiet do zaniku jajników i maskulinizacji /m.in. pojawienie siê zarostu na górnej wardze i grubego g³osu/. Nastêpstwem tych zmian s¹ czêsto zadurzenia potencji i miesi¹czkowania, bezp³odnoœæ oraz wczesne przekwitanie. Alkohol wp³ywa te¿ niekorzystnie na wydzielanie hormonów tarczycy. Zmiany skórne Pojawiaj¹ siê poœrednio i s¹ skutkiem dzia³ania alkoholu na uk³ad pokarmowy i w¹trobê. Najbardziej widoczne s¹ przebarwienia i paj¹czkowate znamiona naczyniowe, zw³aszcza na skórze twarzy, oraz przekrwienie twarzy z zapaleniem spojówek i obrzêkami. Nierzadko towarzyszy im ogólny œwi¹d, który mo¿e poprzedziæ wyst¹pienie objawów marskoœci w¹troby. 2 Nowotwory Badania wykazuj¹, ¿e nadu¿ywanie alkoholu wi¹¿e siê ze zwiêkszonym ryzykiem pewnych odmian raka, szczególnie w¹troby, prze³yku, czêœci nosowej gard³a, krtani i tchawicy. Zaobserwowano równie¿, ¿e u kobiet pij¹cych alkohol czêœciej wystêpuje rak sutka. Wi¹¿e siê to m.in. z os³abieniem systemu odpornoœciowego organizmu. Ci¹¿a i p³ód Stwierdzono, ¿e po up³ywie 40-60 min. od spo¿ycia przez matkê alkoholu jego stê¿enie w krwioobiegu p³odu bêdzie równe stê¿eniu alkoholu we krwi matki. Poniewa¿ alkohol dzia³a szczególnie na organizmy m³ode, u kobiet, które pij¹ alkohol w okresie ci¹¿y, spotykane s¹ znacznie czêœciej porody niewczesne i przedwczesne oraz poronienia samoistne. U noworodków matek pij¹cych podczas ci¹¿y obserwowano bezpoœrednio po urodzeniu obecnoœæ objawów zespo³u abstynencyjnego / dr¿enia, wzmo¿one napiêcie miêœniowe, os³abienie, zaburzenia snu, p³aczliwoœæ, trudnoœci w ssaniu itp./. PóŸne skutki spo¿ywana alkoholu podczas ci¹¿y to opó¿niony wzrost oraz os³abienia koncentracji uwagi i spowolnienie reakcji u dzieci. Najpowa¿niejszym powik³aniem spo¿ywania alkoholu podczas ci¹¿y jest alkoholowy zespól p³odowy. Zespó³ ten charakteryzuje siê nisk¹ wag¹ urodzeniow¹ i z³ym stanem ogólnym noworodka / m.in. czêste wady serca, deformacje stawów/, opó¿nieniem rozwoju oraz obecnoœci¹ licznych wad rozwojowych/ g³ównie twarzy i uk³adu kostno-stawowego/. Objawom tym towarzysz¹ ró¿nego rodzaju zaburzenia neurologiczne, a szczególnie czêsto upoœledzenie umys³owe . Zmiany te s¹ efektem bezpoœredniego dzia³ania alkoholu na p³ód, powoduje m.in. Jego niedotlenienie, niedobory hormonalne a tak¿e hamuje rozmna¿anie siê i ró¿nicowanie komórek p³odowych. Powik³ania psychiatryczne Majaczenie alkoholowe Majaczenie alkoholowe/ majaczenie dr¿enne, delirium tremens, ,,bia³a gor¹czka”/ jest najczêœciej spotykan¹ psychoz¹ alkoholow¹. Wystêpuje u ok. 5% uzale¿nionych w ci¹gu 72 godzin od zaprzestania picia. Objawy majaczenia pojawiaj¹ siê wówczas kiedy spadnie poziom alkoholu we krwi i towarzysz¹ zawsze innym zespo³om abstynencyjnym. Najpierw obserwuje siê niepokój i lêk oraz bezsennoœæ, do których do³¹czaj¹ siê zaburzenia œwiadomoœci /dezorientacja co do miejsca i czasu/, urojenia, iluzje i omamy. Chory widzi ruchliwe ma³e i wielkie zwierzêta, ró¿ne dziwne stwory, niezwyk³e twarze i postacie. Niejednokrotnie czuje i widzi chodz¹ce po nim robaki czasem mówi o dziwnych smakach i zapachach. Czêsto jest przekonany, ¿e uczestniczy w wydarzeniach, które maj¹ miejsce w pracy, w domu , chowa siê, ucieka i sam atakuje napotkane osoby , rozpoznaj¹c w nich swoich przeœladowców. Charakterystyczne dla majaczenia jest nasilanie siê objawów w nocy / kiedy jest ciemno/. Ostra halucynoza alkoholowa / ostra omamica/ Jest drug¹ co do czêstoœci wystêpowania psychoz¹ alkoholow¹ i towarzyszy zawsze innym objawom zespo³u abstynencyjnego. Pocz¹tek jest z regu³y nag³y. Najczêœciej chory zaczyna s³yszeæ g³osy, które gro¿¹ mu, czasami oskar¿aj¹, a kiedy indziej ¿ywo dyskutuj¹ na jego temat. Zdarza siê, ¿e nakazuj¹ mu pope³niæ samobójstwo, b¹dŸ np. odciêcie rêki /albo sobie utniesz rêkê albo ci utniemy ³eb/. W miarê trwania choroby mog¹ do³¹czyæ siê urojenia, które s¹ œciœle zwi¹zane z zas³yszanymi treœciami np. przekonanie, ¿e wrogowie dysponuj¹ aparatur¹ pods³uchow¹ i oddzia³uj¹ przez œciany 3 lub sufit. Nierzadkie jest wystêpowanie halucynacji czuciowych, np. chodz¹ce po ciele robaki, mrówki albo kasza czy w³osy w jamie ustnej. Choroba trwa zwykle od kilku dni do miesi¹ca, wymaga leczenia farmakologicznego i to nierzadko w warunkach szpitalnych. Przewlek³a halucynacja alkoholowa Polega na utrzymywaniu siê niektórych objawów / najczêœciej g³osów/ przez wiele miesiêcy a nawet lat. Zaostrzenia choroby mog¹ mieæ zwi¹zek zarówno z przerwaniem abstynencji jak i ze stanami gorszego samopoczucia fizycznego i psychicznego. Paranoja alkoholowa /alkoholowy ob³êd zazdroœci, ,,zespól Otella”/ Wystêpuje u mê¿czyzn, zwykle po 40 r.¿. Pojawienie siê wyra¿nych objawów choroby poprzedzone jest na ogó³ nadmiern¹ podejrzliwoœci¹ wobec partnerki. Spotykane prawie u wszystkich alkoholików w¹tpliwoœci co do wiernoœci partnerki nabiera stopniowo cech urojeñ. Narastaj¹ scysje zadrêczaj¹cych pytañ odnoœnie niewiernoœci seksualnej, ¿¹danie wyjaœnieñ, œledzenie, sprawdzanie bielizny osobistej i poœcielowej, szukanie œladów na ciele. Doœæ czêste s¹ pogró¿ki, agresja wobec partnerki i jej domniemanych kochanków oraz wymuszanie przyznania siê do winy. W rozwiniêtej chorobie dochodzi do zawê¿enia wszelkich zainteresowañ, zaniedbania pracy i koncentracji na znalezieniu dowodów winy partnerki. ¯ona lub domniemany kochanek mog¹ staæ siê ofiarami czynów agresywnych, a nawet zabójstwa. Schorzenie to przebiega przewlekle i jest na ogó³ doœæ oporne na leczenie. Psychoza Korsakowa / alkoholowy zespól amnestyczny, zespól Wernickiego- Korsakowa/ Wystêpuje po wielu latach intensywnego picia jako przejaw ciê¿kich zaburzeñ metabolicznych. Istotn¹ rolê w jej powstaniu odgrywa niedobór witamin z grupy B. Objawy g³ówne to: zaburzenia pamiêci /g³ównie zapamiêtywania i przypominania, konfabulcje, dezorientacja w czasie i miejscu, zafa³szowane poznawanie osób. W ok. 20% przypadków psychoza Korsakowa przechodzi w g³êbokie otêpienie. FAZY ALKOHOLIZMU Literatura tematu podaje najczêœciej 4 fazy alkoholizmu: I. Faza wstêpna /przedalkoholiczna, objawowa/ - to picie alkoholu w celu uzyskania ulgi oraz wzrost tolerancji na alkohol. Granicê miêdzy faz¹ pierwsz¹ /wstêpn¹/ a drug¹ /ostrzegawcz¹, zwiastunow¹/ wyznacza pojawienie siê luk pamiêciowych. I. Fazê ostrzegawcz¹ charakteryzuj¹ takie objawy jak: coraz wiêksza koncentracja na alkoholu, picie po kryjomu, picie z chciwoœci¹ /³apczywe/ organizowanie okazji do wypicia, poczucie winy w zwi¹zku z piciem oraz unikanie rozmów na temat picia alkoholu. III. Faza krytyczna rozpoczyna siê wraz z wyst¹pieniem podstawowego dla alkoholizmu objawu jakim jest upoœledzenie kontroli nad piciem. Osobom znajduj¹cym siê w tej fazie coraz wiêcej czasu zajmuje wyszukiwanie i wymyœlanie usprawiedliwieñ dla picia a jednoczeœnie coraz czêœciej pojawiaj¹ siê objawy agresji przeplatane ze stanami wyrzutów sumienia. IV. Faza przewlek³a rozpoczyna siê wraz z wyst¹pieniem wielodniowych ci¹gów a koñcz¹ca siê, w przypadku niepodjêcia leczenia, utrat¹ rodziny, pracy, powa¿nymi problemami zdrowotnymi /fizycznymi i psychicznymi/ a niejednokrotnie œmierci¹. 4 Nale¿y jednak dodaæ, ¿e zatrzymanie procesu chorobowego jest mo¿liwe na ka¿dym etapie i w ka¿dej fazie. ZATRZYMANIE CHOROBY Uzale¿nienie od alkoholu, czyli alkoholizm jest chronicznie postêpuj¹c¹ i potencjalnie œmierteln¹ chorob¹. Mo¿e jednak byæ powstrzymana, je¿eli osoba uzale¿niona podejmie systematyczn¹ terapiê w placówce odwykowej. Oznacza to, ¿e alkoholizm jest chorob¹, której nie da siê wyleczyæ, ale mo¿na j¹ zatrzymaæ. Zatrzymanie alkoholizmu oznacza ¿ycie w trzeŸwoœci bez powrotu do kontrolowanego picia. Droga do trze¿wego ¿ycia zawiera 4 fazy: 1. Podjêcie abstynencji 2. Utrzymanie abstynencji 3. Wprowadzenie konstruktywnych zmian w swoim ¿yciu 4. Rozwój osobisty- samorealizacja Pojêcie abstynencji Alkoholicy w ró¿ny sposób podejmuj¹ abstynencjê, du¿a ich czêœæ przestaje piæ w zwi¹zku z jakimœ istotnym, czêsto dramatycznym prze¿yciem, które alkoholicy okreœlaj¹ jako ,,dno”. Na tak¹ decyzjê mog¹ wp³yn¹æ ci¹g³e prze¿ycia, delirium tremens, objawy mocno zaawansowanego alkoholizmu. Mog¹ one stanowiæ prze¿ycia na tyle przera¿aj¹ce, by zainicjowaæ leczenie i abstynencjê. Daj¹ one podstawê do obaw przed utrat¹ zmys³ów, przed œmierci¹, przed widmem omamów. Ale inn¹ okolicznoœci¹ sk³aniaj¹c¹ do podjêcia leczenia jest realna gro¿ba utraty rodziny, lub stan zaszczepiony przez lekarza, przyjêcie do wiadomoœci faktu, ¿e jeœli pacjent nie przestanie piæ-oœlepnie, zostanie sparali¿owany /szczególnie gdy komuœ przydarzy³y siê ju¿ takie objawy/ czy bêdzie musia³ przejœæ powa¿n¹ operacjê. Wy¿ej wymienione przyk³ady dotycz¹ pojawienia siê strachu, który na krócej lub d³u¿ej przejmuje w³adzê nad alkoholikiem i karze mu skierowaæ siê w stronê abstynencji. Na podobnej zasadzie dzia³aj¹ œrodki typu,, Anticol”,,, Esperal”, ,,Antabus”. To tak¿e straszak – jak wypijesz to umrzesz. Wiadomo, ¿e niektórzy alkoholicy zapijaj¹ te œrodki i ¿e efekty s¹ ró¿ne– czasemzapicie koñczy siê œmierci¹ , czasem nie. Zale¿y to od indywidualnej tolerancji organizmu na truciznê i czynników, które nie s¹ do koñca znane. Bywaj¹ lekarze, którzy pod skórê zaszywaj¹ placebo, nie chc¹c czuæ siê autorami œmierci alkoholika, jeœli ten siê zapije. Osoby, które wierz¹, ¿e mog¹ nadal kontynuowaæ swoje picie, bêd¹ próbowa³y picia kontrolowanego, co w efekcie skoñczy siê ci¹giem postêpuj¹cej choroby. Wspó³czesny cz³owiek niechêtnie przyznaje siê, ¿e nie jest w stanie kontrolowaæ si³, które na niego oddzia³ywuj¹. W poczuciu wielu oznacza to s³aboœæ, œwiadczy o niskiej wartoœci, o posiadaniu powa¿nego defektu /nie mogê czegoœ co mog¹ inni/. Konsekwencj¹ uznanie swego uzale¿nienia jest perspektywa absolutnego odsuniêcia alkoholu oraz stwierdzenie w³asnej bezsilnoœci. Uznanie bezsilnoœci wobec alkoholu daje si³ê do innego ¿ycia. Alkoholik jest uwik³any w walkê ze swoim uzale¿nieniem. Trzeba uznaæ siê za pokonanego by móc opuœciæ obszar konfliktu z substancj¹ swego uzale¿nienia. Poddaæ siê, by zwyciê¿yæ. Utrzymanie abstynencji Na drugim etapie trzeŸwienia na szczególn¹ uwagê zas³uguj¹ dwie kwestie: jakoœæ abstynencji i rozpoznawanie sygna³ów zagro¿enia. S¹ dwa podstawowe rodzaje abstynencji: po³¹czone z prac¹ nad sob¹ i bez pracy nad sob¹. O tej drugiej alkoholicy mówi¹ jako o niepiciu na ,,zaparte”. Jest to abstynencja pe³na napiêcia i cierpienia, czêsto 5 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Podobne
|